Загавары ад спуду

Ад спуду
На сінім моры вышка, на той вышцы - дуб, на тым дубу - дванаццаць какатоў, на тых какатах - дванаццаць ангелаў, яны пяюць, васпяваюць, злога духа з раба божага (імя) выганяюць з касцей, рук, ног, галавы, цела. Згінь у ноч, як і ў дзень. Госпадзі, на помач. Амінь.

Прагаворваюць дзевяць разоў на ноч, калі спуд праяўляецца ноччу.

***
Першым разам, лепшым часам прашу Госпада Бога, святога Хрыста прыступі, дапамажы (імя) спалох лячыць. I прашу ўсіх жывых і мяртвых, старых і малых золата, срэбра прымайце, а (імя) здароўем надзяляйце, а вам - рай святы.

Пераказаць тры разы.

***
Шла красная дзевіца на мора гуляці, не ўмела яна ні ткаці, ні прасці, ні платков вышываці, ні взоры лячыці, толькі ўмела з (імя) пужанне, бальшое ліха лячыць, патайнік выдумаць з усіх касцей выбіраць і сустаўкі састаўляць і сінія жылы выцягіваць. Патайнік вы­думаць, на сінія моры іх ссылаць, на ніцыя лозы, на топкія балоты, там вам гуляці і буяці, у рабы божай (імя) не бываці. Раба божа, мой дух, а Гасподняя помашч, всякае дыханіе от хваліць Госпада Бога.

Прамаўляць тры разы ўранні і ўвечары.

***
Выгаварываю з (імя) пужанне, влеканне бацькава, маткіна, курынае, вуцінае, гусінае, сабачае, цялячае, кароўскае, дзявоцкае, хлапоцкае, парабоцкае. Выгаварываю пужанне з ярых воч, з чорных бров, з румянага ліца, з рацівага сэрца, з усіх жылачак і спажылачак, і па касцях не хадзіць, і касцей не ламіць, рацівага сэрца не знабіць, гаручае крыві не паліць. Ідзі, пужанне, влеканне, на сухія лясы, на топкія балоты, на жолтыя пяскі, на ніцыя лозы, там табе гуляці і буяці, у рабы божай (імя) не бываці. Не я знаю, Гасподзь знае і нам памагае.

Прамаўляць тры разы.

***
Іспуг

Не сама с сабой, а Гасподзь са мной і Прачыстая Мацер Божая памагала, усіх святых сазывала. I я с німі прыступала і выгаварвала. Ты, спуг, встрэцілся в саду, в лесу, гародзе, на отчым парозе. Іспуг атцоўскі, мацярынскі, хлапоцкі, мужской, парабоцкі, жэнскі, агнявы, вадзяны, курыны, каціны, уціны, сабачы, снаваны, аткаці ад раба божыя (імя), выйдзі з касцей, машчэй, ясных ачэй, са шчырага серпа, бела цельца. Па касці табе не хадзіць, касцей не ламаць, жывот не сушыць, серпа не таміць. Выйдзі із раба божыя (імя) лёгкім духам, рассыпся горным макам, атайдзі на мхі, балоты. Там табе есць і піць, і гуляць, а ў целе раба божыя (імя) большэ не бываць. Я - словам, а Бог - з помашчу (тры разы). Амінь.

***
В вадзе, в едзе, в гульне, в смехе, в страхе падзіўныя, насыпныя ідзіце ж вы, урокі, улёкі, (імя) па полі. Там вам піценье, ядзенье, (імя) васпамажэнье. Ідзіце ж вы, урокі, улёкі, на крутыя горы, на нізкія лозы, а (імя) в целе не стаяць, касцей не ламаць, гаручых слёз не разліваць і в сне не стаяць. Я не памагу, пусць Бог паможа. Я - са словам. Бог - з помашчу. Як дух мой лёгак, штоб так (імя) памаглось легка.

***
Ад спалоха
Брала льняную нітку, красную трапку на коленка. Патом па­ліла тую нітку, шаптала на яе. Брала з печкі вугольчыкі, шчэпаць солі. Шаптала на соль перад іконай. Вадзіла над галавой вугольчыкамі, сплёўвала ўбок.

Запісанаў г. Ветка ад Рабой Наталлі Міхайлаўны, 1956 г.н., Вяргеенка С.А.,

студэнткамі Гарбуновай Г., Чырковай Я., Швед Г. (2009)

***
От іспуга
Першым разам, добрым часам Госпаду Богу памалюся, Прысвятой Багародзіце пакланюся, памагі ўгаворваць. Урокі і ўлёкі выгаварваю с касцей, с галавы буйнай і з чар крыві гарачай, і ссылаю на мха, на балота, на сухія ляскі, на жоўтыя пяскі. Там табе ваяваць і на (імя) ні быць, серца ні знабіць. Чур, цебе наражоны, хрышчоны. Як з гyci вада, так і з нябе худоба. Не любіші меня, любі Господні дух. Амінь.

***
Бег ваўчок, стальны хвасток, ільняныя ножкі. У канцы новага сяла, каля Сідарава двара стаялі мужчыны з шапкамі, жанчыны з наміткамі, дзяўчаты з платкамі. Парні палкамі махалі, ваўчка іспугалі, і іспуг ад (імя лечашчага) прагналі. Ва імя Атца і Сына і Святага Духа.

Тры раза.

***
Ляк-лячок, красны панічок, я буду вышэптываць-выгаварываць з кашчэй, з машчэй, з крыві, з красаты, з чорных броў. Iдзі на гару. На гары стаяць кубкі паналіваныя, сталы пазасціланыя. Там вам піць і гуляць, рабе божай Анастасіі спакой даваць.

***
Ад ляку (іспугу)
У суботу рана сонейка ўзыходзе, Прычыстая Божыя Мацер па садочку ходзе. Па садочку ходзе, расічку збівае, усіх святых на помач прызывае: "Антоній, Фядосій, прыдзіце, намагіце рабе божай Анастасіі". Ляк вышэптываецца-выгаварываецца із кашчэй, із машчэй.

Запісана ў в. Крупен ад Качанавай Ніны Фёдараўны, 1951 г.н., студэнткай Сяргеенка В.

***
Першым разом, лепшым часом говоря, пляг на куріны знак, на белое яйцо, на шчарое серцэ катоў, собакі, свінячі, коровячі от (імя) рождзёного, хрішчоного шляг забіраю, на расходней дороге раскідаю, гдзе ветры не веют, гдзе сонцэ не греет.

Заговор читается три дня по три раза на куриное яйцо. Во время заговора яйцо водится по лицу, по животу, пока читается. Потом яйца убирают. Через три дня это яйцо разбивают в ста­кан с водой. От яйца начинают подниматься столбики с пузырь­ками и смотрят, сильный ли был испуг. Чем больше столбиков, тем сильней был испуг. В наших условиях со стакана выливается в унитаз и смывается водой. В деревне скармливается собаке.

***
Господу Богу помолюса, Пречістой Божай Mauepi поклонюса. Пречіста Божа Маці, пріступі, поможы (імя) ляк віговораці. Пора покідаць (імя) на спокой даць. Як вон спіць, шчоб його ліхо спала. Ляк мужчінскі, жоночі, паробочі, подумані, погодзі, із воды, із вет­ру, із всякого дзерева, тут тобе не ходзіць. под бокі не подпіраць. Ідзі на лес, дзе вецер не вее, дзе сонце не грэе, там тобе будзе піценне, ядзенне, гулянне і лёгке спочіванне, а тут тобе не мае ні піцення, ядзення, гуляния і лёгкого спочівання. Амінь.

Дзевяць раз.

***
Ад ляку, спуду
Госпаду Богу памалюся, Іісусу Хрысту пакланюся, Прачыстай святой Мацеры Божай пакаруся. Прачыстая святая Маці Божая, прыдзі, памажы раждзёнаму-крашчонаму (імя) іспуг шаптаці. Лякі-лякі, раз, лякі-лякі, два, лякі-лякі, тры, лякі-лякі, чатыры, лякі-лякі, пяць, лякі-лякі, шэсць, лякі-лякі, сем, лякі-лякі, восем, лякі-лякі, дзевяць.

Пасля прамаўлення плюнуць адзін раз.

***
Наліць у кружку халодной вады, аў другой кружцы растапіць воск. Дзіця пасадзіць на порог тварам да захода сонца. Над головой дзіцяці ў кружку з вадой уліваць воск і казаць:

- Выліваюцца спуды за парогі з касцей, з почак, з сэрца, з крыві, з буйной галавы (імя). Амінь.

Выліваць тры дні вечарам. Пасля можна будзе на вадзе naбачыць, з-за чаго дзіцё спалохалася. Ваду пасля заговора патрэбна выліць на дорогу.

***
Влакі (іспуг)
Першым разком, добрым часком Госпаду Богу памалюся, Прачыстай Божай Матачцы пакланюся. Прачыстая Божа Матачка, прыступі, да мой дух палюбі (імя) влякі ўговораці.

***
О, пуд-пудзішча, выгаварваю я цябе з буйнай галавы, з русага воласа, з рацівага сэрца, з жыл, з касцей, з суставаў божага раба (імя).

***
Перакрысціцца тры разы, а як закончыш, трэба здуць, сплю­нуць, здуць, сплюнуць і г.д. Гаварыць сзадзі:

- Крэст пада мною, крэст нада мною, атступі, вражэ, чатырох углоў, пецярых дзвярэй. Бог ідзе - сам Гасподзь Бог з ангеламі сцерагі мяне, каб я нікога не баялася і нікога не пугалася: ні змея, ні звера, ні страха, ні праха і ні ліхога, і ні плахога, штоб ішла, весялілась, каб рай тварыўся нада мною.

***
Праговорваць нада пасля абеду:

- Господу Богу помолюса, Прочістой Божэй Мацер поклонюса. Прочіста Божа Маці, прідзі, поможы спуг уговораці. Первым разом, першым часом (імя) спуг шэптаці. Молодзічок молодой, твой рожок золотой. Ці ты вымершы быу, ці пужаюцца цябе, не пытаюцца, ці боліць жывоцік у цябе. Не боліць, хай у (імя) не боліць.

Дапамагла: Бандарэнка Э.В., Шабуні 3.В. і інш.

***
У чыстом полі стаіць дуб, на дубе сядзіць голуб без крыл, без мяса і без ног, голуб упаў - спуг прапаў.

***
Ад спалоху

Першым разам, лепшым часам Госпаду Богу памалюсь, свя­той Прачысце пакланюсь. Святая Маць Прачыста, памажы. А на полі стаіць іва, на той іве - сухі дуб без карэнпя, без галля, без лісця, без вярха. На том дубе сідзіць пташка без пер’яу, без крыльцаў, без ножак, без кіпцяў, без дзюбкі, без галоўкі. Як табе, пташка, нідзе не лятаць, так (імя) раждзёнай, хрышчонай ні пуду, ні жыту, ніякай балезні не відаць. Спаць, гуляць і прыбываць.

Замаўляць тры разы (раніцай і на ноч), паўтараючы дзесяць раз. Замаўляць, седзячы пад образом: чалавек, які замаўляе, сядзіць пазадзе спалоханага чалавека.

***
Первым разочком, лепшым часочком Господу Богу помолюса, святой Прачыстай Мацеры поклонюса. Прачыстая Божая Матачка, прыступі, дапамажы. Выгоняю пераполох з галавы да ног: з ілба, з ушэй, з грудзей, з жывата, з усіх пальчыкаў, з усіх сустаўчыкаў, з белае касці, з чырвонае крыві, з жоўтого мозгу, з румяного цела (імя). К Богу слыхом, а (імя) помоччу.

***
Перад замовай бяруцъ нож, і калі чалавек сядзіць на стуле, бабка-шаптуха павінна чытаць замову і гаварыць такія словы:

- Першым разам, лепшым часам.

Пляваць убок тры разы. Нажом над головой ставіць крыж. Затым:

- Другім разам, лепшым часам... і трэцім разам, лепшым часам...

Шаптуха павінна гаварыць пасля абеду:

- Дуб стаіць па полі, на том дубе сядзіць птах. Як таму птаху ў полі не лятаці, так таму дзіцяці век спуду не бываці. Амінь.

Тры разы.

***
Госпаду Богу памалюся, святой Прачысце пакланюся. I ні раз, і ні два, і ні тры, і ні чатыры, і ні пяць, і ні шэсць, і ні сем, і ні восем, і ні дзевяць, гаварай, маўляй - кашачая, заячая, сабачая, гусіная, курыная, тхарыная, свінячая, такалёвая, выходзь з касці, з маршчы, з румянага (імя) цела. Амінь.

***
Бег сабачка цераз мост, чатыры лапы, адзін хвост, на масточку забрахаў, Вольцы ліха адагнаў.

***
Шэпчуць тры разы, пры гэтым плююць праз левае плячо.

- Устану, благаславясь, да пайду, перакрэсцясь, з варот варатамі, з дзвярэй дзвярамі. Правядзі мяне, Гасподзь, як выйшаў, так і пайшоў. Амінь, амінь, амінь.

***
Кажуць тры разы, пры гэтым плююць проз левае плячо:

- Як месяц - на ўцёк, так з раба божага (імя) іспуг - на ўцёк. Амінь, амінь, амінь.

***
Як на сінім моры, на лукаморы, стаіць дуб на двінаннаць какатоў, па двінаццаць каранёў. На тым дубу тры дзявіцы гулялі, не ўмелі яны ні ткаць, ні прасць, толькі з етага младзенца пужанне выганяць бацькіна, маткіна, кацінае, гусінае, курынае, сабачае, авечае, чалавечае. Святая Маць Прачыстая, вывадзі з етага младзенца ету балезнь, вывадзі ўрошную і прыгаворную, пужаную і зліканую. Амінь.

***
Госпаду Богу памалюся, Прачыстай Мацеры ўкланюся, якому там дзянёчку, такому і часочку, якой зарыцы, такой парьщы. Дай, Госпадзі, на помач рабу свайму (імя). Угаварваю спуганне, страчанне уцешнае, нацешнае і з рук, і з ног, і з жывата, з рацівага сэрца, з краснай печані, з касцей-пакостачак, з жыл, з паджылак, з яркіх воч, з русаіа воласу, з громкага голасу. Датуль ты, спуг, хадзіў, сэрца таміў, сіні жылкі марыў. Як мой дух пачуў, тут табе не бываць, у раба божага (імя) не стаяць, косці не ламіць, сэрца не ташніць, валасы не чарніць, сініх жылак не марыць. Спалюбі ж мой дух, Гасподне слова. Духам змаўляю, славамі ўпрашаю, худа назад, дабро наперад.

Замова паутараецца тры разы.

***
Шоў Бог Хрыстос цераз калінавы мост, златой грасцінкай папіраўся. Як гэтаму мосціку не ламацца, не прагібацца, так гэтаму (імя) не пугацца, не ўлікацца. Датуль пуганне, уліканне стаяла, пакуль я бабай не стала. Спаць лажусь, на бачок перавярнусь. Маць Прачыстая ў мяне. Што Маці Прачыстай, то і мне.